Başak Işık GÖKÇAM
Kahramanmaraş merkezli depremle derin üzüntü yaşayan Türkiye, 100 yılın en büyük acısıyla bir yılını geride bıraktı. Depremin ardından bölgede yaşanan kayıplar, acılar, yoksulluk ve düzensizlik, muhteşem bir doğal afet sonrasında uyumun ve bilincin ne kadar değerli olduğunu gösterdi.
11 ili ağır şekilde etkileyen depremlerin yanı sıra İstanbul’da beklenen büyük deprem de yeniden konuşulan konular arasında yer aldı. Marmara Bölgesi’nde yaşanan her depremde sadece birkaç saat aklımızda kalan İstanbul depremine ne ölçüde hazır olduğumuza henüz bir cevap yok.
Her ne kadar deprem denilince akla ilk gelen binalar olsa da olası bir deprem durumunda en büyük tehditlerden biri de şehirdeki gaz kaçağı sorunudur. Arama Kurtarma Derneği (AKUT) Yönetim Kurulu Başkanı Zeynep Yosun Akverdi, konu hakkında uyarıda bulunarak, “Bu konuda yetkili kurumların ve vatandaşlarımızın alması gereken önlemler var. Örneğin gaz kaçağı ve yangına karşı gaz vanası ve elektrik sigortaları otomatize edilerek olası risk durumlarının önüne geçilebilir.
Deprem durumunda yetkili kurumların derhal gaz kesintisi yapması gerekiyor. “Acil bir durumda evden çıkarken veya bulunduğumuz yerde elektrik, gaz ve su vanalarını kapatmamız gerektiğini unutmamalıyız” dedi.
“Gaz vanasının nerede olduğunu bile bilmiyoruz”
Akverdi, gaz vanalarını ve elektrik sigortalarını kapatmak rutin olarak yaptığımız bir işlem olmadığından konumlarının dahi bilinemediğinin altını çizerek, “Bu nedenle kapatmamız gereken bu vanaların nerede olduğunu önceden kontrol etmemiz ve yerlerini bilmemiz gerekiyor. Kendimiz dışında hanedeki diğer bireylerin de bilgi sahibi olmasını sağlamalıyız.
Bir diğer konu da şu: Depremlerin hep geceleri, biz evde uyurken olacağını düşünüyoruz. Ancak günün herhangi bir saatinde gerçekleşebilir. “Bu durumda işyerlerimizde gaz, elektrik gibi bahsettiğiniz detayların dikkate alındığından emin olmalıyız” dedi.
“Deprem geçene kadar beklemek çok önemli”
Binalarda en tehlikeli yerlerin balkonlar, merdivenler ve asansörler olduğunu vurgulayan Akverdi, “Depremde buralarda bulunmamak lazım. Sarsıntı geçene kadar ‘Yat-Parçala-Örtün’ hareketi yaparak güvenli bir yerde, sabitlenmemiş nesnelerden uzakta beklemek çok önemlidir.
Merdiven ve çıkışlara doğru koşmamalı, balkonlara çıkmamalı, acil durum ve yangın ihbarı dışında telefon kullanılmamalı, kibrit, çakmak yakılmamalı, elektrik düğmelerine, soba-fırın vb. dokunulmamalı. . kullanılmamalı. Elektrikli ve gazla çalışan cihazların bulunduğu iş yerlerinde cihazlar derhal kapatılmalı, deprem geçtikten sonra doğalgaz, elektrik ve su vanaları kapatılmalıdır. “Tüm güvenlik önlemleri alındıktan sonra gerekli eşya ve malzemeler alınmalı, daha önce belirlenen yoldan derhal binadan çıkılarak toplanma alanına ulaşılmalıdır.”
“Toplu taşımada depreme yakalanırsanız inmeyin.”
Akverdi, toplu ulaşımda deprem yaşanması halinde mecbur kalmadıkça metro veya trenden inilmemesi gerektiğini belirterek, “Tren hatlarında elektrik olduğu için ciddi sorunlar yaşanabiliyor. Eğer bir araca yakalanırsanız, bulunduğunuz yolu kapatmadan sağa yaklaşmanız en doğrusu olacaktır. Kontak anahtarını yerinde bırakıp, camlar kapalı olarak araç içinde beklemek güvenli bir işlemdir.
Araç bir mahallede, ağaçta, elektrik hattında vs. ise kontak anahtarını bırakıp trafikten uzak açık bir alana gitmelisiniz. “Depreme maruz kalan bir bölgedeyseniz elektrik hatlarından, direklerden, ağaçlardan ve diğer binalardan uzaklaşmalısınız” uyarısında bulundu.
Eğer hızla harekete geçmezsek zarar görürüz.
6 Şubat depreminde kentsel dönüşümün önemini yaşadığımızı ve gördüğümüzü vurgulayan AKUT Lideri Zeynep Yosun Akverdi, “AKUT olarak riskli binaların dönüştürülmesi gerektiğini her zaman söylüyoruz. Türkiye bir deprem ülkesidir ve depremde yapısal dayanıklılık aslında çok önemli bir rol oynamaktadır. Bu konuda hızlı, kesin ve net adımlar atmadığımız sürece mağduriyetimiz devam edecektir.
Bu konuda adımlar 6 Şubat’tan sonra atıldı, atılacak. Ancak bu konuda hem kurumlarımızın hem de vatandaşlarımızın el ele verip süreci hızlandırması gerekiyor. Marmara sarsıntısının üzerinden 24 yıl geçti ve hala yapılacak çok şey var. “Bugün olsaydı hazır mıyız?” “Kendimize ve yetkililere sormaktan asla vazgeçmemeliyiz” dedi.
“AKUT İstanbul depremine hazır”
İstanbul’da deprem olması durumunda Acil Durum Yönetimi kapsamında Trakya ve Anadolu’da görev yapan profesyonel ekipler ve gönüllüleri organize ederek hareket edeceklerini belirten Yosun Akverdi, “Ekibimizde lojistiğin yanında olabilecek yüzlerce gönüllümüz var. ekipmanlarını kullanıyor, 7 gün boyunca aralıksız kendi başlarının çaresine bakıyor, yiyecek sağlıyor ve vardiya sistemiyle hareket ediyor.” “Var” dedi.
