Erzincan İliç’te altın madeninde meydana gelen heyelan nedeniyle siyanürlü toprak altında mahsur kalan 9 işçinin arama kurtarma çalışmaları iş sağlığı ve güvenliği konusunu yeniden gündeme getirdi.
İSG Uzmanı Lider Dr., Erzincan’daki madende kontrollü bir birikim olmadığını ve toplam cürufun heyelan gibi olduğunu belirtti. Öğretim Üyesi Rüştü Uçan, “Çok tehlikeli bir malzeme. Umarım nehirlere ulaşmaz.” söz konusu.
Eğim gibi bir alanda kaymaya başladığında onu durduracak kuvvet bulmanın çok zor olduğunu belirten Rüştü Uçan, “Bu nedenle daha düz alanlara yerleştirilmesi gerekiyor. Bu yamaca yerleştirildi ve geliyor. Ve gelmeye başlayınca daha fazlası kar yığını gibi gelir. “Büyük bir çevre felaketine benziyor.” söz konusu.
İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı Dr., metal madenlerinde bu tür çökme ve kaymaların sık rastlanan olaylar olmadığını kaydetti. Öğretim Üyesi Nuri Bingöl,“ Fizibilite çalışması madenin kurulmaya başladığı andan itibaren sistematik olarak başlar. Cürufun oraya atılması planlandığı andan itibaren başlar. “Nereye atılacak? Zemin sağlam mı?” söz konusu.
Erzincan İliç’te altın madeninde meydana gelen heyelan nedeniyle siyanürlü toprak altında mahsur kalan 9 personel için yapılan arama kurtarma çalışmaları iş sağlığı ve güvenliği konusunu yeniden gündeme getirdi.
Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi İş Sağlığı ve Güvenliği Bölüm Başkanı Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, Erzincan’daki altın madeninde oluşan toprak çökeltisini ve çalışanların siyanürlü toprak altında mahsur kalmasını değerlendirdi.
“Altın madeninde yüzde 1 civarında altın var.”
Öğretim Üyesi Rüştü Uçan, altın madeninde yüzde 1 civarında altın bulunduğunu, altının siyanür ve hidrojen sülfürle karıştırılmasıyla yüzde 99 altının elde edildiğini kaydederek, “Bilimsel yayınlarda 39’a yakın zehirli madde bulunduğu söyleniyor. kalan cüruftaki maddeler. Bu bir nevi birikir. Ancak bu birikim kontrollü bir birikim gibi görünmüyor. Ve aniden bir heyelan gibi geliyor. Bu kulağa heyelan gibi geliyor, tam bir cüruf. Çok tehlikeli bir malzemedir. Umarım nehirlere ulaşmaz.” söz konusu.
Uçan, atıktaki siyanürün yağmura veya suya karışacağını ve hidrojenin siyanür buharına dönüşeceğini, bunun da havada uçup yok olana kadar çok tehlikeli olduğunu belirtti. “Buradaki sorun atıktaki ağır elementlerdir. HM (ağır metal) iyonları karmaşık biyokimyasal reaksiyonlarda önemli rol oynar. Ag (Gümüş), As (Arsenik), Cd (Kadmiyum), Pb () gibi esansiyel olmayan HM’ler ( Kurşun) ve Hg (Cıva) canlılar için biyolojik bir öneme sahip değildir ve ekosistemde bulunduğunda oldukça toksiktir. Yeraltı sularına geçip geçmediğinin incelenmesi gerekmektedir.” diye konuştu.
“Kayma riski olan yerlere değil, daha düz alanlara dökülmelidir.”
Sıvı kısmın gölet gibi bir yerde tutulduğunu belirten Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, “Ama madenin yüzde 1’ini alırsınız, yüzde 99’u dışarıda kalır. Toprak inşaat kazısı gibidir. Çok küçük bir kısmını aldınız, yüzde 1 gibi, yüzde 99 kaldı. Bu yüzde 99 bir yere atılıyor. “Dökülürken kayma riski olan yerlere değil, daha düz alanlara dökülmelidir.” dedi.
Uçan, yaklaşık 40 yıldır biriken bir şeyin olduğunun söylendiğini belirterek, “Çevre sorunu çok büyük. Yer altında gömülü olan 9 kişiyi bulmak çok zor. Dünyada buna benzer 18’e yakın kaza yaşandı. “Hepsinin büyüklüğü neredeyse elimizdekinin onda biri kadar.” söz konusu.
“Daha düz alanlara yerleştirilmesi gerekiyor. Bu yamaca yerleştirildi.”
Uçan, yamaç gibi bir alanda kaymaya başladığında onu durduracak bir kuvvet bulmanın da çok zor olduğunu belirterek, “Bu nedenle daha düz alanlara yerleştirilmesi gerekiyor. Bu yamaca yerleştirildi ve geliyor. Ve gelmeye başlayınca daha fazlası kar yığını gibi gelir. “Büyük bir çevre felaketine benziyor.” söz konusu.
Yüzen toprağın, altının siyanür ve diğer sülfürik asitlerle karıştırılarak bulunmaya çalışıldığı, altın olmayan kısım olduğunu hatırlatan Uçan, “Bu malzeme akıyor. Öyle görünüyor çünkü sabit bir şey değil. Kaya olsa bile bir şeye tutunurdu. Bu taşınan topraktır. Bu kadar heyelan riski olan bir yere yerleştirilmemesi gerekiyor” diye konuştu.
“Bu tür çökmeler ve kaymalar metal madenlerinde sık görülen olaylar değildir.”
Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekan Yardımcısı, İş Sağlığı ve Güvenliği Uzmanı Dr. Öğr. metal madenlerinde pek yaygın değildir.
Özellikle küresel şirketlerin işlettiği yerlerde iş güvenliği tedbirlerinin üst düzeyde alındığına dikkat çeken Bingöl, “Burada heyelan var. Ortaya çıkan cürufun atıldığı bir kaydırak. Sanırım transit güzergah üzerinde olduğu için heyelan çalışanların üzerine düştü. “Bunu çığ gibi düşün.” söz konusu.
“Güney Amerika’da insanların bu tür kazalarda yeraltında mahsur kaldığı ve öldüğü bilinen vakalar var.”
Yer altında mahsur kalan 9 kişinin kurtarılmasıyla ilgili Bingöl, “Allah’tan ümit yok, dolayısıyla bir şekilde umudumuz olması lazım ama bu tür kurtarma çalışmalarının zor çalışmalar olduğunu daha önceki tecrübelerimizden biliyoruz” dedi. özellikle Güney Amerika’da bu tür kazalarda insanların yeraltında mahsur kaldığı belirtiliyor. İnsanların öldüğü vakaların bilindiğini açıkladı.
Heyelanların önlenmesi için teras sistemi ile güvenlik önlemi alınmasına ilişkin Nuri Bingöl, “Kaymasın diye teras sistemi yapılıyor. “Bu inşaat işlerini ilgilendiren uygulamalar inşaat işleri yönetmeliği ve maden yönetmeliği çerçevesinde yürütülmektedir.” söz konusu.
“Burada ihmal olduğunu söyleyemem ama kaza olduğu için Yapılan incelemeler sonucunda ortaya çıkıyor.”
Öğretim Üyesi Nuri Bingöl, bazen her türlü önlem alındığında bile gözden kaçan noktalar olabileceğini kaydederek, “Burada ihmal var diyemem ama kaza olduğu için bazı gerçekler ortaya çıkabilir. Bazı araştırmalar sonucunda ortaya çıkıyor. Bir takım teknikler ve sistemler kullanıyoruz. Maden mühendisliği tekniklerinin yanı sıra jeoloji mühendisliği ve inşaat mühendisliği teknikleri de vardır. “Teras sistemi, iksa sistemi… O cüruf veya atıklardan kaynaklanan atık malzemelerin çok fazla yükseltilmemesi gerektiğinden bazı sistematik tekniklerin kullanılması gerekiyor.” dedi.
“Fizibilite çalışması madenin kurulmaya başladığı andan itibaren sistematik olarak başlıyor.”
Baraj mı yapılmalı, perdeleme mi yapılmalı konusunu değerlendiren Nuri Bingöl, “Baraj olmalı. Öncelikle kaymaması gerekiyor. Öncelikle zemin etüdü yapılıyor. Zemin sağlam mı? Bu yükü taşıyacak zemin var mı? söz konusu.
6 Şubat depreminde zeminin sıvılaştığından bahsedildiğini hatırlatan Bingöl, “Burada da benzer durumlar olabilir. Fizibilite çalışması madenin kurulmaya başladığı andan itibaren sistematik olarak başlar. Cürufun oraya atılması planlandığı andan itibaren başlar. Nereye atılacak, zemin sağlam mı, bir sorun mu var? Cüruflar dizilmeye başladıktan sonra eleme sistemi, iksa sistemi var ve iksa dediğimiz şey buna eğim vererek kenardan desteklemektir. “Böyle bir takviyeyle desteklendiğinde, taban sağlam olduğunda kaymamasını bekliyoruz.” Şu şekilde konuştu:
“Siyanür içeren toprağa dokunulmaması gerektiğini hepimiz biliyoruz.”
Nuri Bingöl ayrıca kimyasal içeriğinin nasıl bir zarar verebileceğine dair hiçbir fikrinin olmadığını belirterek, “Sonuç olarak siyanürün zararlarını hepimiz biliyoruz. Elbette bazı eldiven, maske ve koruyucu kıyafet giyerek arama yapılmasına ihtiyaç var. “Siyanür içeren toprağa dokunulmaması gerektiğini hepimiz biliyoruz ancak solunum yoluyla nasıl bulaştığı, kısmi buharlaşması ve havaya salındığındaki durumu hakkında pek bir şey söyleyemem.” söz konusu.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
