İklim krizinin etkilerini ve ortaya çıkan sağlık risklerini her geçen gün daha fazla yaşıyoruz. Dünyanın birçok yerinde afet olarak nitelendirilen sıcak hava dalgaları Türkiye’yi de etkiledi. Aşırı sıcakların da temeli olan iklim krizi; Seller, orman yangınları, hava kirliliği, su kaynaklı hastalıklar, vektör kaynaklı hastalıklar, gıda güvensizliği ve beslenme bozuklukları, ruh sağlığı sorunları da insan sağlığını tehdit etmektedir.
İklim krizi ve toplumda kolektif dönüşüm konusunda farkındalık yaratmayı amaçlayan Yuvam Dünya Derneği’nin Koç Üniversitesi ve Hacettepe Üniversitesi iş birliğiyle açtığı Yuvam Dünya İklim Kliniği uzmanlarından İklim Kliniği Bilim Kurulu Üyeleri Prof. Levent Kurnaz ve Prof. Dr. Mine Durusu Tanrıöver, bu sıcaklıkların felaket olduğunu ve sıcak çarpmasından korunmanın yollarını paylaştı.
Kurnaz: Temmuz ayında insanlık tarihinin en sıcak 17 gününü yaşadık
Yuvam Dünya İklim Kliniği Bilim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Levent Kurnaz yaptığı açıklamada, “ 3-19 Temmuz ortasında yaşadığımız 17 gün, insanlık tarihinin en sıcak 17 günüydü. 6 Temmuz’da 17.23℃ olan küresel en yüksek ortalama sıcaklık, aynı zamanda en azından son 125.000 yılın, muhtemelen son 3 milyon yılın en yüksek seviyesiydi. Yüksek sıcaklıkların ardındaki sebep artık tartışmasız küresel ısınmadır. Akdeniz’in batısındaki Fas-Portekiz-İspanya-İtalya bölgesinde havaların çok sıcak olması bu bölgede sıcaklık rekorlarının kırılmasına neden oluyor. Belli dönemlerde ülkemize kadar ulaşan bu sıcaklar bunalmamıza neden oluyor ama şu anda ülkemizde yaşananlar dünyanın diğer yerlerinde yaşananlara kıyasla o kadar da kötü değil.”
Karadeniz’de olası sağanak yağışlarda sele karşı dikkatli olun
Türkiye’deki sıcak hava dalgasının resmi olarak afet sayılmamasına rağmen İtalya’daki sıcaklardan dolayı kalp ve solunum yolu hastalıklarının yüzde 20 arttığını ifade eden Kurnaz, “Ülkemizde de benzer sorunların yaşanmaması için yaşlılar acil servise gidiyor. ve sağlık sorunu olanlar sıcak hava dalgalarından önce özel koruma altına alınmalıdır.” ve ekledi; Sıcaklığın hakim olmadığı Karadeniz kıyılarımızda olası sağanak yağışlara karşı sellere dikkat etmeliyiz.
Aşırı sıcaklıklar özellikle yaşlılar ve kronik hastalığı olanlar için risklidir.
Yuvam Dünya İklim Kliniği Bilim Kurulu Üyesi Prof. kronik hastalıklar; “65 yaş üstü kişiler, hamileler, bebekler ve çocuklar, obezite, diyabet, kronik kalp-damar ve böbrek hastalıkları, ruh sağlığı sorunu olanlar, sporcular, outdoor çalışanlar ve çiftçiler sıcak hava dalgalarından en çok etkilenen kesimler. Kalp hastalıkları, hipertansiyon, alerji, psikiyatrik ve nörolojik hastalıklar, alkol ve madde kullanımında kullanılan bazı ilaçlar da sıcağın etkisini artırabilir.
Profesör Doktor. Emaye Durusu Tanrıöver: Isı krampları ve deri döküntüleri alarm işaretleri
Yaşanabilecek etkiler konusunda Tanrıöver, “Sıcaklığa bağlı hastalıkları en şiddetli gerçek, sıcak krampları, sıcak hasarı ve sıcak çarpması olarak sıralayabiliriz. Kişi baş dönmesi ve baş dönmesi yaşayabilir, hatta bayılabilir. Daha ileri evrelerde mide bulantısı, kusma, ishal, baş ağrısı, belirgin halsizlik ve uyku hali gelişebilir. Kronik hastalıkları olan yaşlı bireyler özellikle etkilenir. Bununla birlikte, genç ve sağlıklı olmalarına rağmen, sıcak ve nemli havalarda çok egzersiz yapan kişiler de sıcak çarpması yaşayabilir. Bulanıklık veya bilinç kaybı, nöbetler gibi nörolojik bulgularla karakterizedir ve iç vücut ısısı 40°C’yi geçer. Kalp atış hızı ve solunum hızı artar, kan basıncı düşebilir. Zayıflık, halsizlik, uyuşukluk, idrar çıkışında azalma, kanama, çok kuru cilt ve nörolojik semptomlar oluşabilir. Kullanılan ilaçlar fizyolojik uyum mekanizmalarını bozarsa sıcak çarpması çok daha hızlı gelişebilir. Özellikle kronik hastalığı olan kişilerde ve yaşlılarda bu belirtiler fark edilirse vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurmanızda fayda var. Sıcak çarpması durumunda, vücudun hızlı bir şekilde soğutulması hayati önem taşır.
Sıcağa bağlı hastalıkları önlemek için ne yapılmalı?
- Hiçbir içecek suyun yerini tutamaz. Susamayı beklemek yerine gün boyunca düzenli olarak su için. Her zamankinden daha fazla su içmeniz gerektiğini unutmayın.
- Alkollü, yüksek şekerli veya kafeinli içeceklerden kaçının.
- Küçük porsiyonlar yiyin, ancak daha sık, yüksek proteinli yiyeceklerden kaçının.
- Dış mekan çalışmalarınızı günün daha serin saatlerinde yapın.
- Kalabalık ortamlardan kaçının.
- Evin en serin odasında oturun ve dışarıdaysanız gölge bulmaya çalışın.
- Soğuk su ile sık sık duş alın.
- Spor amaçlı antrenman yapacaksanız, genellikle günün en serin zamanı olan sabah 04:00 ile 07:00 saatleri arasında seçim yapın.
- Bol ve açık renkli giysiler giyin. Geniş kenarlı şapka, şemsiye ve güneş gözlüğü kullanın.
- Yeni ve sıcak bir ortamda yaşamaya başladığınızda, dışarıda geçirdiğiniz zamanı kademeli olarak artırın.
- Çocukları, kronik hastalığı olan bireyleri ve yaşlıları açık havada uzun süre gözetimsiz bırakmayın.
- Kullandığınız ilaçların etkileri hakkında bilgi sahibi olmak ve gerekirse dozlarını ayarlamak için doktorunuza danışınız.
- Park halindeki aracınızda çocukları, yaşlıları ve hayvan dostlarınızı bırakmayınız.
- Özellikle yalnız yaşayan yaşlıların ve kronik hastalığı olanların sıcak havaya inanıp inanmadıklarını sık sık kontrol edin ve onları gerekli önlemler konusunda uyarın.
- Sıcağa bağlı hastalıkları hangi belirti ve semptomlarla tanıyabileceğinizi ve kendinizde veya çevrenizdeki başkalarında ortaya çıkarsa ne yapacağınızı bilin.
Yayıncılar için Notlar:
Yuvam Dünya Derneği Kimdir?
Yuvam Dünya Derneği, iklim kriziyle baş edebilmek için öncelikle söz konusu krizin ne olduğunu anlamak gerektiğine inanıyor; Bu amaçla her yaştan insana uygun eğitimler veren, sanat ve sporun gücüyle iklim krizi konusunda farkındalık yaratmayı amaçlayan iş adamları, iletişimciler, zanaatkarlar, bilim insanları ve doğaseverlerden oluşan bir dernektir.
İklim Kliniği nedir?
İklim Kliniği, Yuvam Dünya Derneği’nin Türkiye’nin önde gelen üniversiteleri arasında yer alan Hacettepe Üniversitesi ve Koç Üniversitesi işbirliğiyle yürüttüğü bir iklim krizi ve sağlık projesidir. İklim Kliniği, insanları iklim krizinin etkilerinden korumak için farkındalığı ve bilgiyi artırmayı, kanıta dayalı karar verme için bir temel oluşturmayı ve sağlık müdahalelerini uygulamayı amaçlamaktadır. Ulusal sağlık politikasının iklim krizi doğrultusunda yeniden şekillendirilmesini temel alarak sağlık sistemlerinin karbon ayak izinin azaltılmasına ve dayanıklılığının artırılmasına katkı sağlamayı amaçlamaktadır. Eğitim, araştırma, toplum oluşturma, farkındalık çalışmaları ve savunuculuk gibi çeşitli branşlardan oluşan projenin ilk etkinliği olan İklim Klinik Sağlık Bilimleri Konferansı, 7 ülkede 1300 öğrenci ve 35 konuşmacının katılımıyla 20 Mayıs’ta gerçekleştirildi. farklı seanslar
Neden İklim Krizi ve Sağlık?
İklim krizinin etkileri insan ve tüm canlıların sağlığı üzerinde birçok olumsuz etkiye sahiptir. Bu etkilerin görüldüğü alanların ortasında ise birçok hava olayı, hava kirliliği,
su kaynaklı hastalıklar, vektör kaynaklı hastalıklar, gıda güvensizliği ve beslenme bozuklukları, ruh sağlığı sorunları. Öte yandan, iklim krizinin sağlık üzerindeki etkileri
Ayrıca hizmetler ve sağlık sistemleri için bir tehdit oluşturabilir.
İklim Kliniği Gönderisi
İklim Kliniği Postası, yaz aylarında her hafta yayınlanmaya başlayacak bir haber bülteni serisidir. İklim Kliniği Bilim Kurulu üyelerinin iklim krizi ve sağlık konusunda yapacağı güncel değerlendirmeler için medya aracılığıyla daha fazla kişiye ulaşarak farkındalık yaratmayı hedefliyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
